Эстонийысе икымше марий мер организацийлан ӱмаште 25 ий теме. Тидын шумлык эртыше рушарнян Таллинныште пайрем эртен. Тыгак тушто Пеледыш пайремым палемденыт.
Мероприятий-влак Эстонийысе кавайымал тоштерыште, сету кудышто, лийыныт.
Пайремым Виталий Рыбаков ден Инга Погонина гармонь да ия ковыж шоктымо почеш мотор марий сем дене почыч.
«Таче ме тышке икымше эстон-марий ушемын шочмо кечыжым эртараш погыненна. Тений тудылан 26! Ӱмаште ме 25 ийым эртарен ышна керт, а тений шоналтышна, молан эртараш огыл?» — тӱҥале шке ойжым «Таллинн Марий Ушемым» (ТМУ) вуйлатыше, Пошкырт кундемын шочшыжо, Людмила Ямурзина.
«Эстон-Марий Ушем» 1990 ий 1-ше июньышто шочын. Туддеч вара Таллинныште Марий землячестве лийын. Ты кок организаций кызыт уке гынат, пеш шуко пашам ыштен коденыт. 2006 ийыште Тартушто «Тарту Марий-влак Ушемым» ыштыме да 2008 ийыште — «Таллинн Марий Ушемлан» негызым пыштыме, шуйыш шке ойжым пайремым вӱдышӧ Л.Ямурзина марла. Тудын ойлымыжым В.Рыбаков эстоныш кусарен.
«Эстон-Марий Ушемлан» тӱҥалтышым Валерий Аликов ден Яак Прозес пыштеныт. Чаманен каласыман, курык марий чолгаеҥ пайремыш толын кертын огыл. Ты ушемын икымше чолгаеҥже-влак кокла гыч марий йылмым палыше эстон Свен-Эрик Соосар саламмутым ойлен.
Люда вуйлатыме ушемжын пашаж нерген ойлен пуен да фотосӱрет-влакым ончыктен.
Тарту марий организаций лӱм дене саламлаш Васли Николаев ден Елена Ласточкина толыныт ыле. В.Николаев мемнан кок ушемна икте-весе коклаште таҥасыше ушем огыл, Л.Ямурзина ден Валерий Гимаев кок ушемжыланат негызым пышташ полшеныт, тыгак кок организацийынат членже улыт манын. Тудын пӧлекше эстон-марий вашкылым пеҥгыдемдыше, «Югорно» марий эпос эстонла книга лийын.
Вара мутым Финляндий да Санкт-Петербург гыч толшо уна-влаклан — Раисия Саметова-Тоссавайненн да «Ошкече» организацийын еҥышт-влаклан пуеныт. Анастасия Эшмякова кӱсле дене курык марий семым шокталтен пуен.
Эстонийыште 30 ий утла илыше киров марий Елена Тугановат 200 км тора гыч Таллинныш пӧлек дене толын ыле.
Таллинн марий-влак вес калык-влак денат келшен илат да пырля мероприятий-влакым эртарат, садлан нуным верысе чуваш ушем саламлаш толын. Эстон фольклор каҥаш муро пӧлекым ыштен.
Вара шуко вучымо уна Яак Прозесат пайремыш толын шуо да шке ойжым каласыш.
Мучашлан ТМУ куштымаш пӧлекым ыштыш. Алексей Алексеев ден Гульнара Сергеева мыскара марий куштымаш дене куандарышт.
Вара погынышо уна-влакым озавате ӱстел деке ӱжӧ.
Каласыман ТМУ пайрем вашеш лӱмын ыштыме «Mari leht» (Марий лаштык) газетым луктын да саламлаш толшо-влаклан ик номерле кучыктен. Газетым pdf-файл семын тыште муыда.
Пайремын кокымшо ужашыже уремыште, кудывечыште эртыш. Эстон фольклор каҥашын кажне ийын тӱрлӧ калыкын шошо мучашлымым да кеҥеж тӱҥалме пайремышт-влаклан пӧлеклатше мероприятийын тений тӱҥ темыже Пеледыш пайрем лийын. Ушештарыме каҥашын еҥже Л.Ямурзина марий пайрем нерген кӱчыкын каласен пуен да пайремым марий кӱсле йӱк дене почыныт.
Вара марий муро-влак йоҥгеныт, калыкым «Кандырам» пунаш туныктеныт.
Пайремыш моло калык-влакын ушемыштын еҥышт-влакат погыненыт: чуваш, ингерманланд, сету, эстон, пошкырт да молат. Нуно шке калыкыштын шошо пытыме, кеҥеж тӱҥалме йӱлашт нерген ойленыт, муреныт, куштеныт. «Тений пайремышкына икымше гана молдаван ансамбль толын», — ман каласыш мероприятийым ямдылыше да вӱдышӧ, Фольклор каҥашын чолгаеҥже эрзя Наталия Ермакова.
Вот тыгеракын Таллинныште пайрем эртен кайыш.
Васли Николаев,
Тарту Марий-влак Ушем вуйверын еҥже
Фото авторын
MariUver 
Поро!
Шокшын саламлена «Марий ушем» лӱм дене эртарыме пайремда дене!
Умбакыжат усталык корныда тыгаяк волгыдо, пӱтынь тӱня дене марий-влак коклаште кылым пеҥгыдемдыме шӱлышан да куатан лийже!
Ме тендан дене КУГЕШНЕНА да ӰЖЫНА (ончылгоч ыштыме увер семын!) 2017 ий март тылзыште ЙОШКАР-ОЛАШКЕ — 100 ияш «Марий ушемын» КУГУ ПАЙРЕМ КЕЧЫЛАШКЫЖЕ.
Тудо икмыняр кече шуйнаш тӱҥалеш. Айста чыланат ямдылалтына.
ӱшан — шкаланна. Ала-кӧ толын, мыланна ыштен пуа манын шкенам огына ондале.
ЯМДЕ ЛИЙЗА, марий-влак.
Моло йолташ-влакымат пагален ӱжына!
Пайрем, тиде, конешне, пешак сай, но мари йылме пытас. Мо, вара, пайрем дене гына илена мо, йолташвла?.. Куштена, да мурена, тыге илышым эртарена, да эше съездым погена.
Пеш чын ойледа.
Но лач пайрем дене гына илена манаш ок лий. Мутлан, мемнан Тарту Марий-влак Ушемна пелен 3 ий утла марий рушарня школ эрта, тиде ала-могай черке школ огыл, лач шуматын да рушарнян эрта да садлан тыге маналтеш. Тушто йоча-влаклан марий йылмым, муро-влакым туныктена, марла мероприятийым ямдылена. Но те пеш чын ойледа: марий йылмына пытен толеш, тыгак Эстонийыште.
Но тиде мер ушем-влак деч гына ок шого, тиде эн ончыч ача-ава-влак деч шога. Нуно ешыштышт йочашт дене марла огыт кутыро гын, арняш ик гана гына вашлийын ме йоча-влакым марий йылманым ыштен огына керт…
Эше мемнан марий-влакын пеш «сай койыш»: кӧ иктаж-мом ышта эре мо гынат ок келше, эре сырена, то ушем вуйлатышылан, то рушарня школышто туныктышо-влаклан… Садлан чынжымак ушемна тыге тырша, пыкше ала-кушеч оксам, туныктышым муеш, нунылан кеч изи да пашадарым тӱлаш тырша. А ача-ава-влак йочаштым рушарня школышкат огыт колто, огыт кондо… Южгунам школышто 2-3 йоча иктаж 20 йоча гыч…
Поро!
Чын шонкалет, Аноним.
«Пайрем» манмыже мыланна гын куштымашым да мурымашым гына ок ончыкто.
Сандене вучена, тендан деч, Аноним, темлымашым.
А ме шкеже «пайрем» манмашке пуртена:
— марий калык историйым шымлымашым да ты историйым марий йылме денат, рушлат арален кодымашым;
— тидлан шуко тыршыман да книгам савыктена (100 ий кокласе мер илыш, ку:рылтын гынат) — мемнан деч моло тидым ыштен огытыл да огытат ыште (сандене тиде мыланна нимогай пайрем огыл, а паша пайрем);
— кугыжаныш ончылно йодышым шынденна Йошкар-Олаште икмыняр памятникым шогалташ. Со:реныт. Кузе шуктат — тожо рашемеш, а ме тидым контрольышто кучаш ту:Налына; (ко: теже улыда. маннет? каласена — мер калык);
— солыжымат ыштена — ушаш, тарваташ да аралаш.
Тыгак ешарнем ыле 10 ий уталште мемнан Тарту марий организацийна 10 утала марий книгам лукташ полшен, тыгак Таллинн организаций «Кӱсото книгам» да 10 томан Марий мутерын электрон версийжын CD-жым «Марий электрон мутер», марий йоча муро CD-ын 1-ше ужашыжым да кызыт 2-шо ужашыжым лукташ полша. Юрий Гордеевын Марий Элын икымше кугу марла карте проектшат Тарту ушем гоч эртен.
Тиде Саметова Маркеловын кутанжым нулышо чыла вере Маркеловын флагшым сакален коштеш, тыга ты пайремыште… Мыйым тиде пеш ӧрыктарыш. Адак Питерже гыч «Ош кечыжым» конден шогалтен муренат огыт мошто, кагаз почеш ала-мом пеҥештыл шогышт. Намыс! Раисия, куш ок кӱл нередым ит шӱш. Шуралтенат гын, кеч шотшо дене калыкым ямдыле. Ала-мом ушет кайше гай тӧрштыл коштат…