Олана у тӱсым налеш – пеш сай. Кажне урем, пöрт, кевыт, учреждений пелен марий лӱмыштым ончыкташ тӱҥалмым сайлан шотлыман. Вет марий йылмына республикыште кугыжаныш йылмылан шотлалтеш. Тудым пагалаш тӱҥалмым кузе куанен от вашлий. Но тидын годымак пагалыдымашыжат уке огыл. Южо кевыт але вес оралте ӱмбалне лӱмыштым марлаже туге возкален пытарыме лудат да ӱпет шогалеш, южгунамже вожылатат. Тидын нерген пытартыш жапыште икмыняр гана возенна ыле. Санденак урем, организаций, кевыт лӱмым марий йылмылан келшышын возымылан вуйын шогышо, мутым кучышо-влак деке лекташ логале. Молан тыге лиешыже? Молан йоҥылыш кая? Кö тиде экшыкым кораҥдышаш?
В.Ершов, Йошкар-Олан тӱҥ сӱретчыже. Тудо лӱмлан кажне кажне ямдылыме документеш шке кидпалыжым пышта:
— Урем, учреждений ден организаций, офис ден кевыт, моло лӱмым марла да рушла чын возымым эскерыме пашаште йылме нормым шуктымым оласе администраций эскера. Темлыме вариантыштым пеҥгыдемдыме пашам мый шуктем. Но мыланем ямде модульым кондат. Мый марий улам гынат, йылмым кызытсе нормын йодмыж дене келшышын палем манын ом керт. Эшежым ты але вес ойым марлаш кусарыме пашам МарНИИЯЛИ-н специалистше-влак шуктат. Кусарен кондымо ямде лӱм мыйын ӱстембаке толын шушаш.
А йоҥылыш возымым тöрлатыме шотышто оза-влак шке ыштышаш улыт.
А.Казимов, В.М.Васильев лӱмеш МарНИИЯЛИ-н директоржо:
-Марий Эл Правительство пелен кугыжаныш йылме-влак шотышто комиссийын пунчалже дене келшышын, лӱм-влакым марлаш чын кусарыме пашам мемнан институтын йылме пöлкажын пашаеҥже-влак шуктат. Мутат уке, тиде пашалан ме оксам налына. Шергын манаш огеш лий. Ме чыла кусарена: организаций-влакын спискыштым, избирательный бюллетеньым, официальный бланкым…Тыгак урем, учреждений, офис, кевыт лӱм-влакымат. А тыгай йоҥылышыжо теве молан вашлиялтеш? Южо вуйлатыше, оксам аныклыме шот дене мемнан полыш деч посна кусарен, оласе администрацийыш пеҥгыдемдаш наҥгаят. Тыгай йоҥылышыжо утларакшым посна еҥ-влакын кевытышт ӱмбалне вашлиялтеш. Тӱҥ сӱретче йылме экшыкым ужынжат ок шукто.
Мом тыште каласаш лиеш: кажныже шке пашажым шукта. Но шке аптекым але кевытым, офисым почат гын, тӱжвал сынже руш, марий, моло еҥынат кумылжым савырыже манын, ончылгоч шоныман огыл мо? Уке гын, кызытеш южгунамже йöршеш умылаш лийдыме сӱрет вашлиялтеш. Поснак шуко вывескыште ӱ олмеш у буквам возат. Теве Коммунистический уремыште «шергакан кӱйым ужалыме кевыт» возымаште «ӱ» олмеш «у» веле ыле. Йöра эше, озашт-влакым тиде чыр нерген йылмым палыше-влак пеш писын шижтареныт, намыс деч утареныт. Вес кечынжак тöрлатеныт. Пролетарский уремыште гын теве «шӱргӱштыш» олмеш «шургуштыш» возымым тачат ужаш лиеш. Чехов ден Осипенко урем-влак ушнымаште «Пурлымовер» шкеж деке пураш ӱжеш. А теве Водопроводный уремыште «Машина оравам очален» пуат. Йоҥылыш нерген ойлымекына, чыла вере гаяк тыгерак вашештеныт: «Тыге возымым ме вашталтен огына керт, олан тӱҥ сӱретчыже пеҥгыдемден». Сандене нунылан вашмут семын Василий Григорьевичын мутшым ойлем: йоҥылышым тöрлаташ лиеш да кӱлеш.
Светлана Носова
Налмывер: «Марий Эл» газет
MariUver 