Тиде кечылаште Марий книга савыктышын полшымыж дене лӱмлö шанчызе А.А.Саваткован ямдылыме «Курык марла мутер» ош тӱням ужын.
Тудым ты авторынак 1981 ийыште лекше «Словарь горного наречия» книгажын кокымшо изданийже семын лукмо.
Икымшыж дене таҥастарымаште тушко шагал огыл вашталтыш ден ешартыш пурталтыныт. Нуным Анна Андреевна эше илымыж годымак ямдылен.
Мутерыш 9 тӱжем наре мутым пуртымо, нуным руш йылмыш кусарыме да умылтарымашым пуымо.
Ты книга «Российын тӱвыраже» лӱмын ыштыме федерал программе* дене келшышын савыкталтын. Тудын кӱлешлыкшат изи огыл — туныктышо ден тунемше, шанчызе, журналче*-влаклан сай эҥертыш.
Налмывер: «Марий Эл» жаплышташ
* лӱмын ыштыме федерал программе — федеральный целевой программа; журналче — журналист.
Shälä! Pish jazho!
Тиде мутер пеҥгыдемда: Курык марла йылме — улеш йылме, а наречий огыл! А вет Рушла-марла мутер, 1991-ше ийыште лекше. тушто чыла наречий пурен, и Саваткова автор коклаште улеш. Модына «курык марла йодыш дене», лӱдына чыным каласаш, пырчын-пырчын «вес» калыкым нӧлтена. Шелыш торла.
Но вет курык марий-влак шке йылмыштым посна йылмылан шотлат гын весе-влак нигузе виеш тендан йылмыда наречий веле манын тушкен пуэн огыт керт. Умылыдымашыже лач тышеч тӱҥалын. Шонем ме, марий-влак, утыж дене изи кырча-мырчалан пижедыл, яра ӱчашен киена — вийнам пытарена. Тиде жапынак уке мемнан ни олык, ни курык марла шотан мутерна-влак, кок йылмыжат школлаште пеш шагал да удан туныкталтеш. Олык да курык марий вашлиймекышт икте-весыштым умылышт манын, можыч, шоналтыман кузерак марий йылме-влакым школлаште сайрак туныктыман. Шонем, марий йылме программыш шукырак марий йылме да диалект-влак нерген ойыртем нерген туныктымашым пуртыман. Марий газетлаште да радио, ТВ-ште умылтарыман кок йылме коклаште ойыртемым, туныктыман олык марий-влаклан курык марий йылмым да мӧҥгешла. Кызыт гын олык да курык марий коклаште икте-весе деке умылыдымаш, чытыдымаш, пагалыдымаш озалана. Марий гай изи калыклан тиде нимо сайымат ок кондо.
Шäлä! Маняр экземпляр доно ти лымдер лäктын? Кышты тидым нäлäш лиеш?
Горномарийский словарь безусловно нужен. Непонятно одно — зачем Анна Андреевна ряд горномарийской лексики обозначает как «устаревшие слова», например, ВОЧЫ (плечо), ШÄМÄН (преобладание чьей-то воли, права), ТОТИН (бездельник), ЛЫНЗЫ (недотрога), ЯЛА (вина), ЙÄРВÄР (продукты питания). По уму устаревшими нужно обозначать только ненужные русизмы (КЛАДВИЩÄ, СВЁКЛА, МЫГИЛÄ, ПОЛОТЕНЦӸ и т.п.)! А марийская лексика не может быть устаревшей, её нужно сохранять и всеми силами стараться использовать, а не зарывать в землю. Ведь если мы русизмы будем в словарях указывать как обычные марийские слова, а собственно марийские как устаревшие, к чему мы прикатимся? Марий йылме пыта — марий калык пыта. Я уверен, что автор этого не желает, но ведь нужно ведь думать, что пишешь, а не ехать по накатанной во время СССР наклонной.
Шäлä, Semik. тöрӹм попет, но Анна Андреевна маняр и ӹнде ӹлӹшӹвлä лошты агыл. А пäшäлäнвӹ кого таум келесенä!
Шанчызелан Пеш кугу тау, пашаже ынже мондалт. Semik дӧн келшем.