Марий Эл виктер председательын алмаштышыже — тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министр Константин Иванов Кугыжаныш йылме-влак шотышто правительстве комиссийын заседанийжым эртарен, увертара «Марий Эл» газет.
Тушто школлаште марий йылмым туныктымо, марий йылме дене корпусым да аудиокорпусым ыштыме, мутер-влакым ямдылыме, автомобиль корнылаште ончыктыш-влакым рушла да марла вераҥдыме шотышто ойленыт, паша лектыш дене палдареныт.
Морко велне шочмо йылмым мынярын тунемыт?
Морко район администрацийым вуйлатышын алмаштышыже Алексей Васильев палдарымыж почеш сӱрет тыгай:
– 13 тӱҥтуныктыш тӧнежлаште марий йылмым да литературым 1 031 икшыве тунемеш;
– марий йылмым кугыжаныш семын 8 школышто 1 790 йочалан туныктат;
– кум школышто 75 тунемшылан татар йылме да литератур дене шинчымашым пуат;
– Марий Элысе калык-влакын историй ден тӱвыраштым (КИТ предметым) 2 152 икшывылан туныктат.
Йылме корпус, аудиокорпус, мутер-влак
Йылмым, литературым да историйым шымлыше Валериан Васильев лӱмеш марий институтын директоржо Людмила Григорьеван мутшо почеш, институтышто марий йылме корпусым да аудиокорпусым 2020 ийыште чумыраш тӱҥалме, ты паша умбакыже шуйна. Нуным ямдылымаште ЙСИШМИ-н да республикысе Марий тӱвыра рӱдерын пашаеҥже-шамыч тыршат.
Корпус пелен Марий йылме дене таҥастарымаш мутер, тыгак эпитет-влак мутер чумыралтыт. 2023 ий гыч Марий йылме дене антоним-влак мутерым ямдылыме паша ышталтеш.
2020-2022 ийлаште марий ойым кучылтмо образец-шамычан аудикорпусым ыштыме. Марий оян чумыр возышын кугытшо — 276 шагат: олыкмарла литератур нормо дене — 239 шагат, курыкмарла — 37 шагат.
Марий Эл тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Игорь Садовин увертарен: пытартыш кок ийыште Кугыжаныш йылме дене правительстве комиссий чылаже ныл заседанийым, чумыр налмаште 13 йодыш шотышто каҥашымашым, эртарен.
Корныончыктыш: рушла да марла
Марий Элын транспорт да корно озанлык министржын алмаштышыже Денис Сазановын каласкалымыж почеш, 2022–2024 ийлаште республикыштына автомобиль корнылаште руш да марий йылме дене 730 ончыктышым вераҥдыме
Радам денак ойлаш гын, 273-ым 2022 ийыште автомобиль кудалыштме тыгай корнылаште ыштыме:
Кугу Пумарий – Параньга
Звенигово – Памар
Звенигово – Шолэҥер – Морко
Йошкар-Ола – Санчурск
Йошкар-Ола – Уржум
2023 ийыште 245 указательым тыгай корнылаште вераҥдыме:
Козьмодемьянск – Большой Сундырь
Красный мост – Килемар – Шӓрӓҥ
Куяр – Солнечный – Роҥго
Марьино – Юрино
Морко – Унчо
Нурсола – У Торъял
Оршанке – Какшанмучаш – У Торъял.
2024 ийыште – 213-ым:
Параньга – Унчо
Йошкар-Олаш кудал пурымо корнышто
Памар – Коркатово
Шернур – У Торъял
Шернур – Казанский – Кукнур
Ургаш – Роҥго – Морко.
Шушаш ийлаште
2025-2034 ийлаште корно знак-шамычым регион кӱкшытанлан шотлалтше да Марий Элын муниципалле кундемлаже гоч эртыше корнылаште вераҥдаш палемдыме.
Шушаш ийыште тыгай пашам Курыкмарий кундемысе 49 автомобиль корнышто ышташ тӱҥалыт. Тидын деч посна маршрутым ончыктышо корно пале-влакым, тыгак илемын да объектын (эҥер-влакын) лӱмыштым шотыш кондаш палемдыме. Тыгайже кызытлан 412 уло.
Марий тӱсан автобус павильон
Регион кӱкшытанлан шотлалтше автомобиль корнылаште, калыкле компонентым кучылтын, транспорт инфраструктурым шотыш кондымо паша кышкарыште 2023 ийыште 15, а тений 25 у автобус павильоным ыштыме. Павильонлаште Марий Элын калыкле символикыжым кучылтмо. Транспортым вучымо площадкылам, урнан да теҥгылан автопавильон-влакымат ыштыме.
15 у троллейбус (тышке 2024 ийыште пуымо 5 единицат пура) ден 90 автобус салонлашке рушла да марла остановкым увертарыме автоувертарышым да электрон таблом вераҥдыме.
Йӱдымат волгалтеш
Йошкар-Оласе у автовокзалын оралтыже ӱмбалне – калыкле символике. Тудо пычкемыш жапыштат мӱндыркӧ волгалтеш. Автовокзалыште увертарымашым Марий Элын кугыжаныш йылмылаж дене ойлат, тидак увер экраныште ончыкталтеш.
Йошкар-Оласе у аэровокзалын оралтыжымат калыкле символике дене сӧрастарыме. Тидын деч посна тушто уверым республикнан кугыжаныш йылмылаж дене увертараш палемдыме.
Денис Сазановын мутшо почеш, кызыт «Троллейбус транспорт» предприятийын тӱшка чарналтышлажым марла лӱмдымӧ шотышто паша ышталтеш, тудо лишыл жапыште мучашлалтеш.
Экшык уло — тӧрлыман
Йошкар-Оласе автовокзалыште, тыгак общественный транспортлаште рейс ден чарналтыш-шамычым рушлат, марлат увертарат, но эше ӱмаште Кугыжаныш йылме дене правительстве комиссийын еҥже-влак увертарымаш-влак «пеш марлажак» огыт йоҥго, «пылышым пӱчкеш», а оласе чарналтышлаште электрон таблошто марий буква-шамыч огыт палдырне манын палемденыт. Нине экшык-влакым тӧрлымӧ пашам комиссийын еҥже-влак Мер каҥаш вуйлатыше Эдуард Александровлан вуйын шогаш темленыт. Черетан комиссийыште палемдыме почеш, ты паша шукталтеш. Увертарымаш-шамычым Мер каҥашынак еҥже Галина Ласточкина йӱкаҥден. Галина Алексеевналан ты шотышто йодышым пуышна, тудо тыге вашештыш:
— Автовокзалысе рейс-шамычым увертарымым марла возенна, но кызытеш эше тудым огыт кучылт, молан манаш гын марий ден руш текстым пырля ушымо пашам ыштат да техникле могырым чылажымат шотыш кондат. Сандене кызытеш мыйын йӱкем огеш йоҥгалт. Рейсым увертарымым возымашке оньыжан оналмашыже Валерий Мочаев дене пырля коштынна, тудо чын ойлымемым ӧрдыж гыч аклен колыштын, ой-каҥашым пуэн.
Оласе троллейбус ден автобус-влакланат чарналтыш-влакым марла йӱкаҥдыме, туштат кызыт техникле паша ышталтеш, воза «Марий Эл» газет.
Русскую версию статьи читайте в Telegram:
https://t.me/mariuver/504
MariUver
ончыктыш – указатель,
тӱҥтуныктыш тӧнеж – общеобразовательный организаций,
ЙСИШМИ – МарНИИЯЛИ,
возыш – запись,
корныончыктыш – корно указатель,
муниципалле кундем – муниципиальный образований,
автоувертарыше – автоинформатор,
чарналтыш – остановко
MariUver 