Казимов Путинын ойжым шукертсек вучен

Кугыжаныш кучем деч национальный йодыш дене тыгайрак выступленийым шукертсек вученам. Умылаш лийдымын шуктен толмо, ала-мо деч вожылшо шотан улшо, ик вел гыч вес верыш лупшалтше, тӧрлаш икмыняр лу ий кӱлмӧ тӱрлӧ йоҥылышан национальный политикым шуктен толмылан кӧра еҥ-влакын илышыштышт да уш-акылыштышт наций-влак кокласе кыл кучымаш шумлык манме ятыр проблема погынен.

В.В.Путинын статьяже пеш жапыштыже лектын да кужу жап нелын кычалме негызеш шочшо чатка да исторически чын терген ямдылыме мудреч национальный политикын итогшылан шотлалтеш. Тушто моткоч раш да тичмашын почын пуымо позицийын пеш чын улмыжо нимогай кокыте шонымашым огеш лук.

Чынак, тӱняште мемнан гай ик элат уке. Лач мемнан элнан гына пеш шуко тӱрлӧ калык ден национальный тӱшка-влакын шуко курым дене келшен илыме опытшо уло. Лач тиде опытлан кӧра Россий кеч-кунамат виян да иктыш чак чумырген шогышо эл лийын, лач тӱрлӧ культура-влакын икте-весым пойдарен шогымыштлан кӧра тудо тӱнялан кугу уш-акылан да кӱкшӧ нравственностян образец-влакым пӧлеклен. Лач чыла тидыже мыланна чылаланна ончыкыжо цивилизованный эл семын вияҥаш ӱшаным пуа.

Россий – кугу еш. Мыланна шке коклаште нимом пайлаш. Ме икте-весына деч сай деч сайжым кӱсынлышаш улына. Мутлан, кавказ калык-влакын шоҥгыеҥым аклыме, йоча-влакым пеш чот йӧратыме поро йӱлашт кеч-кунамат кумылемым савырен. Мемнан калыкыште йоча пӧрт, мондалтше шоҥгыеҥ уке манын кугешнен ойлышо-влаклан кеч-кунамат порын кӧраненам.

Марий калык дечат тынысле улмыжлан, мландым, пӱртӱсым перегымыжлан да тулеч молыланат тунемаш лиеш.

Чыла калык-влакын йӱлаштым да культурыштым ваш чакемдыме негызеш гына ме вес элласе цивилизационный кризислан кӧра лекше кызытсе лӱдыкшым да нелылыкым сеҥен лектын кертына. Ӧрдыж гыч ончымаште пеш нелын койшо национальный йодыш моткоч простан решатлалтеш: закон ончылнат, культурно, социально да экономически вияҥме йӧн шотыштат чылан тӧр праван лийшаш улыт. В.В.Путинын статьяжын тӱҥ шонымашыже лач тидымак ончыкта. Тудын чын улмыжым кажне кечысе илыш пеҥгыдемда: иктаж-кӧ молын деч кӱшкырак нӧлталташ тӧча веле, вигак «национальный проблема» манмет палдырна.

Марий-влакын пеш сай таҥастарымашышт уло: еҥ-влакын обществышт чодыра гаяк, туштыжо тӱрлӧ пушеҥге кушкеш, икте-весылан мешаяш тӱҥалме марте нуно чылан келшен кушкыт. Российысе калык-влакын шуко тӱрлӧ йӱлашт уло, но ваш келшен да икте-весым умылен, чак чумырген да пырля пашам ыштен илыме традиций тӱҥ лийын кодеш.

Мутат уке, В.В.Путинын статьяжын положенийлажым илышыш шыҥдарымаш элысе чыла калыкын интересше дене келшен толеш.

А.С.КАЗИМОВ,
историй наука кандидат,
В.М.Васильев лӱмеш Йылмым, литературым да историйым
шанчын шымлыше Марий институтын директоржо

Налмывер: «Марий Эл» газет