Венгр калык мо дене поян?

Венгр Кугыжанышым ушештарымек, ушыш мо эн ончыч возеш? Очыни, венгр кочкыш гуляш… Ала венгр муро да куштымаш? Балатон ер? Тиде чынжымак тыге. А эн кугу поянлыкше лач венгр калыкше огыл мо?

Родо-тукым калык дене чакрак палыме лияш черетан «Хунгарологий» кеҥеж университет йӧным ыштыш. Ынде икмыняр ий почела финн-угор калыкын ӱдыр-эргыже-влак Бадачоньтомай канымверыште погынат.

Бодачонь курык воктен пызнен шичше ты илем сылне вер-шӧрыштӧ верланен. Йырым-ваш канде-ужаргын велалтше моло курык-влак, ваштарешак ший дене йылгыжше Балатон ер, олма да сливе пуш дене темше садерла, виноград кушкыл дене пуналтше Бодачонь курык тайыл.

Кечывалым калык Балатон ер серыште каналта але велосипед дене йырвел вер-шӧрым шымлен коштеш. Моло сомыл денат жап эртараш йӧн уло. А кас велеш Бодачоньтомай у шӱлыш дене ылыжеш. Кочмывер да кафе гыч сылне венгр сем йоҥга, погынышо-влакат сем почеш муралтен колтат. Венгр-влак тӱвырашт ден йылмыштым пагалат да аралат.

Кок арня жапыште тидым ме, уна-влакат, тӱрыснек шижын шуктышна. Венгр йылмым тунеммаш — ик эн тӱҥ сомылна лийын. Венгр рвезе Геза туныктымо пашалан кыртменак пижын ыле. Тылеч ончыч венгрла палыдыме, ме ала-можым гынат ушыш пыштенна, икмыняр мут дене вашталташ, шке нерген мыняр гынат каласкалаш тунемынна.

Тыгак кажне кечын тӱрлӧ темылан лекцийым лудыныт. Лӱмлӧ венгр шанчыеҥ-влак Янош Пустаи, Петер Домокош, Пал Тамош, Римма Даллош, Петер Бокани, Энико Сий Ласло Клима да Жужа Шаланки оҥай выступленийым ыштеныт. Шочмо да тунем налме йылмым кучылтмо, калыккоокласе кыл чоҥымо, литератур, финн-угор-влакын ончыкылыкышт, изи чотан калык шотышто тӧртык да моло нергенат каласкаленыт.

Лекций деч вара туныктышо Эстер Вилланьи венгр муро да куштымашлан шӱманден.

Тыгак Финно-угор калыкын тӱнямбал конгрессшын вуйвер еҥже-влак дене вашлиймаш эртаралтын. Валерий Марков (Коми Республик), Василий Сондыков (Хант-Манси округ), Мерья Ханнус (Финляндий), Андрес Хейнапуу (Эстоний), Янош Пустаи да Дьердь Нановски (Венгрий) тӱрлӧ сынан йодышлан вашмутым пуэныт.

Пытартыш кечын «Хунгарологий» университетын тунемшыж-влаклан мут пуалтын. Кажныже шке калыкше дене кылдалтше выступленийым ыштен. «Тарту Марий-влак Ушем» нерегнат мут йоҥген. Ты организацийын виктарен шогымо пашаж нерген каласкалалтын. Эстон мландысе марий-влак лӱм дене Нарва олаште илыше Юрий Гордеевын Марий Элын икымше марлаҥдыме картшым да Марий Элыште ыштен лукмо «Юмынӱдыр» календарьым кучыктымо.

*** «Хунгарологий» кеҥеж университет кажне ийын Collegium Fenno-Ugricum институт пелен эртаралтеш. Касвел-Венгрий университетын урал филологий кафедрын вуйлатышыже профессор Янош Пустаи вуйын шога. Тудак университетлан тӱҥалтышым пыштен.

Елик Сэргэ