Марий сӱрет да семмастар-влак Сербийыш фестивальыш миен толыныт

Марий тÿвыра да сымыктыш аланыште тыршыше мастар-влак кеҥеж жапыште каненыт веле огыл, южышт эше тӱрлö кундемышке миен коштыныт, шке усталыкышт дене палдареныт. Ик тыгай тӱшка августышто эсогыл Сербийыш шумеш корным кучен. Тышкыже лӱмлö художник Иван Ямбердов, тудын коллегыже Сергей Алдушкин, уста музыкант Арсений Яйцов да Фаина Эшмякован вуйлатыме кӱслезе трио (тушто самырык семмастар-влак Таня Емельянова ден Алена Данилова шоктат) пуреныт.

Сербийын Тÿвыра министерствыже да олан администрацийже полшымо дене Рашкыште ынде 17 ий чоншÿлыш* пайрем-фестиваль эртаралтеш. Тенийсе программыш марий калыкын уста эргыже ден ӱдыржö-влакымат пуртымо. Тыгай ӱжмашыже курык марий сÿретче Сергей Алдушкинын Сербийыште чапланыше журналист Любинка Милинчич дене палыме улмыжлан кöра толын. Тиде ӱдырамаш тыгак руш йылме гыч шуко кусара. Любинка Сергейын Йошкар-Олаште эртаралтше посна ончерышкыжат* толын коштын, тудын нерген шке элыштыже книгам савыктен. Марий Элыш толмыж годым Зосим Лаврентьевын сÿретсаскаж* дене палыме лийын, тудлан художникын йомак книгам сöрастарымыже келшен. Иван Ямбердовын мастерскойыштыжо, Курык марий кундемыште уна лийын. Тыге мемнан калыкнан сымыктышыже, сем поянлыкше нерген шинчымаш пойдаралтын.

— Ончыктымо фестивальын, очыни, задачыже тыгай: тыште илыше-влак уло тӱнялан каласынешт: уло мландывалне тыгай калык — серб. Тудынат молын гаяк илаш, вияҥаш праваже уло,- ойла Иван Михайлович.- Тидын годымак нуно моло калык-влакын чон кöргö поянлыкыштым ужнешт, аклынешт.

Вашлиймашлан Марий кундем гыч мийыше художник-влакын сӱрет-влак каталогыштымат луктын шуктеныт, ончерым чумыреныт (З.Ф.Лаврентьев тора корныш тӱрлö амаллан кöра тарванен кертын огыл). Тыгак нунылан тушто сӱретлаш йöным ыштеныт. Ӱжмашыштак палемдыме лийын: сӱрет мастар-влакын пеленышт кисть веле лийже, молыжым нунылан пуат. Но тидын годымак ик сӱретым уна-влак верысе музейлан пöлеклен кодышаш улыт.

— Мый тушеч шуко наброскым конденам. Тыгай йöн шке жапыштыже Францийыш мийыме годым ышталтын ыле,- рашемда И.Ямбердов.

Марий-влакым тыште сайын вашлийыныт. Нуно поян бизнесъеҥ Теодор Росичын кугу пöртыштыжö иленыт. Уна-влакым кок гана верысе радио дене вияш эфирыш луктыныт. Шуко вашлиймаш гыч эн шарнымашешыже Белградысе рӱдö кнагагудышто лудшо-шамыч дене лийме кодын. Иктаж 200 еҥ пурыман залыш тӱҥ шотышто илалше-влак чумыргеныт. Тышке Российын Сербийысе посолжат миен. Иван Михайлович, Сергей Алдушкин серб-влаклан марий калык нерген каласкаленыт. Мутланымашым Арсений Яйцовын гармонь да кӱслезе-влакын кӱсле семышт алмаштен. А мемнан тале гармоньчына, палена, мален кийышымат помыжалта — Арсений тыштат марла веле огыл, руш, моло муро-влакымат шоктен. А сÿретчына-влак тудын шоктымыж почеш чаткан кушталтеныт. Кутырен келшыде, унала мийыше-влак чылан ош вургемым чиеныт. Тидыже поснак ойыртемалтше ямым пуэн. Нуно залыште шинчыше уло калыкым кушташ тарватеныт. Теве могай кугу виян сем тӱня — тудо йылме ойыртемым огеш пале, тудо калыкым шомак деч посна уша. Тыштак тыгак лийын.

Усталык аланыште тыршыше-влаклан тыгай вашлиймаш вий-куатым ешара, чонышто да ушышто ыштышаш у пашам палемда. Тыгай кумыланак пöртылыныт сӱрет да семмастар-влак Сербий гычат.

Сергей Алдушкин нерген «Российын йÿкшö» радион сербла передачтыже (mp3) >

Светлана БЕЛКОВА

Снимкыште: марий-влак — Сербий мландыште
(Фотом А.Яйцовын архивше гыч налме)

Налмывер: «Марий Эл» газет

*чоншÿлыш — духовный, посна ончер — персональный выставка, сÿретсаска — творчество