7 ноябрьыште Мишканыш пеш шуко уна толын. Тидлан амалжат лийын: Мишканыште Уло республикысе марий тӱвыра пайрем эртен. Тушко Башкортостанысе марий-влакын кугу тӱшка дене илыме районла гыч, тыгак Ӱпӧ, Нефтекамск, Благовещенск, Пӱрӧ олала гыч, Марий Эл гыч уна-влак погыненыт.
Тыгай кугу пайремыш БР Кугыжаныш погынымашын депутатше В. И. Лебедьков, культур да национальный политик шотышто министерстве гыч З. Н. Кашапов, Ӱпӧ Келшымаш пӧртын директоржо Ш. С. Алсынбаев, Марий Эл Президентын Башкортостан Республикысе ӱшанъеҥже П. И. Исадыков, Марий Элысе Тӱвыра, печать да калык-влак кокласе паша шотышто министерствын наций-влак кокласе кыл пӧлкан начальникше Э. А. Юзыкайн, Морко район администраций вуйлатыше С. Х.Григорьев, Марий Элысе мер-политик рӱдерын директоржо Л. Ш. Баширов да молат толыныт.
Марий Элысе Морко район гыч толшо уна-влакым вашлияш Мишкан район администраций вуйлатышын пашажым шуктышо В. М. Андреев шкежак районын пысманыш лектын. Уна-влакым кинде-шинчал дене вашлиймеке, кужун юватылде Мишканыш пӧртылмӧ. Вет тиде жаплан республикысе тӱрлӧ районла да олала гыч уна-влак Культур полатыш уже погыненыт, шкеныштын кидпаша ончерыштым ямдылен шуктеныт.
Игечыже йӱштырак лийын гынат (кылмыктен, лум лумын), Тӱвыра полат ончылно сылне марий вургемым чийыше, тӱрлӧ районла гыч толшо самодеятельный артист-влак марла кандырам куштен, кугу уна-влакым вашлийыныт. А фойеште калык семӱзгар-влак оркестр шке мастарлыкшым ончыктен.
Кокымшо пачашыште еҥ-влак тич темыныт. Тушто тӱрлӧ районлаште илыше марий-влак шке кид дене ыштыме тӱрлӧ арверым, сӧрастарыме ӱзгарым ончыктеныт.
Теве Пӱрӧ марий-влакын кондымо ончерышт кугезына-влакын илыме жапышке мемнам пӧртылтен. Тыште кез тувырым чийыше кувай-влак кид пашам ыштеныт, йолан орва дене межым шӱдыреныт… Арамлан огыл жюри нунылан икымше верым пуэн.
Теве еҥ-влак залышке чумырген шуктышт. Марий культур пайремыш толшо-влакым район администраций вуйлатышын пашажым шуктышо В. М. Андреев шокшын саламлен да районышто марий тӱвырам арален да вияҥден толмо шотышто могай паша шукталтме нерген кӱчыкын каласкален.
Варажым погынышо-влакым Кугыжаныш погынымашын депутатше В. И. Лебедьков саламлен. БР Культур да национальность-влак паша шотышто министерствын еҥже З. Н. Кашапов марий тӱвырам вияҥдымаште суапле надарым пыштымылан Лидия Якиева ден Вадим Мадияровлан тауштыме серышым кучыктен.
Келшымаш пӧртын директоржо тыгаяк суапле пашам шуктымылан Чапкагаз дене палемден. Тыгай Чапкагазым Мишкан район гыч Е. А. Ишмухаметова, Калтаса гыч Ф. Е. Бикбатыров, Караидель гыч И. Н. Ипулаев, Благовещенск гыч И. Г. Тойгильдина налыныт.
Вара мутым Марий Эл гыч толшо уна-влаклан пуымо. Саламлыме шомакым Э. А. Юзыкайн, С. Х.Григорьев, Л. Ш. Баширов ойленыт.
Уна-влакын выступленийышт деч вара тиде кечын ик эн тӱҥ мероприятийже — Мишкан ден Морко район-влак коклаште вашла келшен илыме шотышто лу ий ончыч кидымпыштыме да вич ий ончыч тудым шуйымо ойпидышым кумшо сроклан шуйымо нерген документ-влакым подписатлымаш пайремлын эртен.
Айо ужаш деч вара кугу пайрем концерт тӱҥале. Концертын икымше ужашыштыже вес районла гыч толшо артист-влак сценылан оза лийыныт гын, кокымшо ужашыште Мишкан районысо эн сай коллектив-влак шке мастарлыкыштым ончыктеныт.
Пайрем концерт кандырам куштымаш дене мучашлалтын. Артист-влакат, ончаш погынышо калыкат, сценыштат, залыштат чылан куштымашке ушненыт.
Пайрем деч вара уна-влак деч шке шонымыштым каласаш йодна.
Ипулаев Игорь Николаевич, Караидель район, Шопкер ял:
— Тиде эн кӱлешан пайрем. Тыгай пайрем-влак тӱрлӧ кундемлаште илыше марий-влак коклаште кылым пеҥгыдемдаш полшат. Мишкан районлан кугу таум ойлымо шуэш. Да тиде пайремым эртарымылан веле огыл. Мый Шопкер школын директоржо улам, марий йылме да литературым туныктем. Тышке марий йылме да литература дене эртаралтше семинарлашке эре толаш тыршем. Мишкан калык мемнам, вес район гыч толшо-влакым, эре шокшын вашлиеш. Тиде кыл мыланна моткоч шерге. У марий азбука нергенат колынна. Но мемнан деке тудо але миен шуын огыл. Вес ийыште миен шумылан ӱшанена.
Тойгильдина Ирина Георгиевна, Благовещенск педагогике колледжын марий пӧлкажым вуйлатыше:
— Пайрем пеш сай организоватлалтын. Мемнам пеш шокшын вашлийыч. Концертат моткоч чапле. Ик ситыдымаш гына лие — мемнам программа дене варашрак палдареныт. Ме, мутлан, пеш ятыр номерым конденна, а кокыт веле кӱлеш улмаш. Эше. Мемнан районна руш районлан шотлалтеш, марий-влак шагал улыт, кум тӱжем наре еҥ веле. Садланак вес гана ӱжмашым виклан колледжыш колташ йодына. Районышто марий ял-влакат улыт, нунын дене ме пеҥгыде кылым кучена, поснак школ-влак дене, икте весына деке унала коштына.
Мишкан район нерген сайым гына ойлымо шуэш. Мемнан дене тышеч пеш ятыр студент тунемеш. Туныктышо-влак денат кыл пеҥгыде. Тышке икана веле огыл толынам. Пайремат сай, калыкат поро.
Артемьева Алевтина Васильевна, Марий Эл Республикысе Морко район «Шеҥше муниципал ялкаҥаш» муниципал кундем администраций вуйлатыше:
— Пайрем пеш чапле. Пайремат лийже, ынжат келше. Мый тендан районышкыда кокымшо гана толынам, толмемлан моткоч пиалан улам. Пырля толмо йолташем-влакат пиалан улыт, ятырже тышке икымше гана толыныт, тидын нерген шукерте шоненыт. Калыкда тендан моткоч уста. Могай сылне концертым ончыктышт. А кузе шокшын вашлийыныт! Тиде мыланна моткоч кугу куан.
Онаеҥ Шамрат кугыза (Шамыкаев Шамрат Шамыкаевич, Калтаса район, Калмаш ял):
— Моткоч суапле пайрем. Тудо ожсо марий пайрем-влакым ушештара. Ожно марий калык тӱрлӧ кундемла гыч тыге мер кумалтышыш погынен. Тунамат, кумалтыш деч вара, очыни, мурен, куштеныт. Юмо тыгай пайремым поро кумылын вашлиеш. Пайрем марий калыклан ваш келшен илаш да, пырля чумырген, нелылыкым сеҥаш полшымылан ӱшанем.
В. АБУКАЕВ,
Эсен ЭЛАЙ
Налмывер: «Келшымаш» жаплышташ
MariUver 